Veštak odbrane za demografska pitanja tvrdi da je najčešći razlog iseljavanja civila tokom rata u Bosni i Hercegovini bila "spontana migracija" ljudi koji su u većim grupama napuštali svoje domove i pre izbijanja sukoba, jer se nisu osećali bezbedno

Iskazom Steve Pašalića, demografskog eksperta, nastavljeno je izvođenje dokaza odbrane Miće Stanišića, prvog ministra unutrašnjih poslova bosanskih Srba. Stanišić se, uz Stojana Župljanina, bivšeg načelnika banjalučkog Centra službi bezbednosti (CSB), tereti za zločine nad nesrbima počinjene tokom 1992. godine.

Pašalić je sastavio izveštaj u kojem osporava nalaze demografskog veštaka optužbe Eve Tabo/Ewa Tabeau. Ona je u svoj ekspertizi obradila etnički sastav raseljenih, ubijenih i nestalih osoba u 20 opština obuhvaćenih optužnicom protiv Stanišića i Župljanina. Pašalić međutim tvrdi da ti nalazi ne prikazuju realnu sliku zbog "subjektivnosti u izboru opština".

Prema Pašaliću osnovni razlog iseljavanja civila tokom rata u BiH bile su "spontane migracije" zbog straha za porodicu i ekonomskih razloga. Smatra da nije bilo institucije koja je to mogla sprečiti. Svedok pojašnjava da je postojala "doza straha i nesigurnosti" usled pojave paravojnih i ekstremnih grupa, te se dešavalo da veće grupe stanovništva i pre početka sukoba počnu sa iseljavanjem u krajeve u kojima se osećaju sigurnije.

To je, po njemu, dovodilo do reakcije "spojenih sudova": kada bi se jedna veća etnička grupa iselila na isti prostor bi se naseljavala druga etnička grupa. Kao primer takve "lančane reakcije" svedok je naveo Bijeljinu iz koje je otišlo 24.000 Muslimana, a doselilo se 39.000 Srba. Zbog takvih pomeranja, kaže svedok, etničko-demografska slika Bosne i Hercegovine, koja je pre rata bila šarena poput "leopardove kože", postala je znatno manje šarena i došlo je do etničke homogenizacije, odnosno koncentrisanja stanovništva po etničkoj pripadnosti. Kao ilustraciju navodi da su Muslimani pre rata u Sarajevu činili 50 procenata stanovništva, a sada ih je 90 odsto, dok je Srba kojih je do rata bilo oko 40 odsto sada manje od 10 procenata. Do najujednačenijeg grupisanja je, prema svedoku, došlo u sarajevsko-zeničkoj regiji gde su sada Bošnjaci dominantno stanovništvo. Pašalić će iskaz nastaviti sutra.

Prethodno je završeno ispitivanje Mladena Bajagića, eksperta odbrane o MUP RS, koji je ostao pri stavu da su Vojska i lokalni krzni štabovi imali potpunu nadležnost nad logorima za ratne i civilne zarobljenike tokom 1992. godine. Na sugestiju sudije da je zaštita civila jedna od najvažnijih funkcija MUP te da se od veštaka moglo očekivati da više pažnje posveti tome, svedok je odgovorio da se "nije na taj način" bavio analizom rada policije RS. Istakao je, međutim, da je u službenim dokumentima iz 1992. godine MUP ukazivao na "gorući problem" i insistirao da se uspostavi pravni okvir koji će regulisati postupanje sa civilima.

Po završetku iskaza Pretresno veće nije u dokaze usvojilo Bajagićev izveštaj pod nazivom "MUP RS – začeci, delokrug rada, nadležnost, organizacija i rukovođenje u periodu od 1990. do 1993. godine". Uvažen je prigovor optužbe da se odluka o usvajanju odloži, pošto mnogi od dokumenata na koje se poziva svedok nisu razmotreni tokom ispitivanja i nije utvrđena njihova relevantnost. Konačnu odluku sudije će doneti nakon pismenih podnesaka tužilaštva i odbrane.

Dijeljenje sadržaja