Ekspert tužilaštva Robert Donja u nastavku unakrsnog ispitivanja od strane Radovana Karadžića ukazao da je rukovodstvo bosanskih Srba vodilo separatističku politiku "puno prije nego što je nestalo mogućnosti za očuvanje Jugoslavije"


Bivši predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić je u nastavku unakrsnog ispitivanja eksperta optužbe Roberta Donje/Donia sugerisao da je "prvi i osnovni" uzrok porasta napetosti u BiH bila promjena politike lidera SDA Alije Izetbegovića. On se, po Karadžiću, do 30. januara 1991. zalagao za očuvanje Jugoslavije, da bi onda odjednom obznanio da će ići na proglašenje nezavisnosti BiH što je, tvrdi optuženi, dovelo do napetosti.

Američki istoričar se, međutim, nije složio sa Karadžićem. Ukazao je, prvo, da je Izetbegović krajem januara '91, govorio o "suverenoj BiH", a ne o proglašenju nezavisnosti. On je, zatim, naveo nekoliko, po njemu, relevantnijih uzroka porasta napetosti u BiH kao što je podrška JNA srpskim separatistima u Hrvatskoj, razmještanje vojnih snaga u pograničnom pojasu BiH, stranačko naoružavanje i upućivanje Užičkog korpusa JNA na teritoriju BiH u septembru 1991. godine.

"Prvi i najvažniji" prioritet rukovodstva bosanskih Srba je, po Karadžiću, bio opstanak Jugoslavije koju su Srbi smatrali "svojom kućom" od 1918. godine. Donja se sa tim složio ali je odbio Karadžićevu tvrdnju da su se Srbi – dokle god je bilo mogućnosti za opstanak Jugoslavije - zalagali za cjelovitu BiH. "Ne", rekao je Donja Karadžiću, "angažovali ste se na separatističkim aktivnostima puno prije nego što je nestalo mogućnosti da se Jugoslavija očuva".

Na "separatističke" namjere bosanskih Srba, po Donji, ukazuju aktivnosti SDS na formiranju zajednica opština početkom 1991. godine, te takozvanih SAO u jesen iste godine. Kao primjer, Donja je naveo proglašenje zajednice opština Bosanska Krajina 25. aprila 1991. godine. "Pozvali ste predstavnike iz više političkih partija uz objašnjenje da je težište formiranja zajednica na ekonomskom razvoju opština, a kada su oni došli suočili ste ih sa srpskom propagandom", rekao je Donja. Čak je i Milorad Dodik, tada predstavnik Stranke reformista, podsjetio je svjedok, tom prilikom izjavio da je formiranje tih zajednica izraz "političke nepismenosti" i tražio da se to pitanje uputi u Skupštinu BiH.

Donja je Karadžića podsjetio i na 17. sjednicu Skupštine bosanskih Srba iz jula 1992. godine kada je Vojo Kuprešanin, predsjednik zajednice opština Bosanska Krajina rekao da je cilj formiranja regija bio da se "razori Alijina država" i upozorio da bi dalja afirmacija regija mogla "razoriti i novu srpsku državu", zbog čega je neophodna centralizacija vlasti.

Unakrsno ispitivanje Roberta Donje, za koje je Karadžić tražio čak 40 sati, se nastavlja sutra.

Dijeljenje sadržaja