Svojevremeni neuspešan pokušaj Momčila Krajišnika da iskazom bivšeg predsednika Kriznog štaba Bosanskog Novog Radomira Pašića odlazak Muslimana iz te opštine prikaže dobrovoljnim nije nimalo obeshrabrio Radovana Karadžića koji je danas istu stvar pokušao da dokaže izvođenjem istog svedoka

U izjavi timu Karadžićeve odbrane bivši predsednik opštine i Kriznog štaba Bosanskog Novog Radomir Pašić je naveo da su lokalni Muslimani tražili da odu iz političkih i bezbednosnih razloga, ali i zbog loše ekonomske situacije i potrebe "spajanja porodica". Srpske opštinske vlasti su im, tvrdi, u julu 1992. godine izašle u susret i organizovale prebacivanje konvojem preko granice u Hrvatsku. Kaže da je njegov krizni štab činio sve da zaštiti građane svih nacija, ali je bilo teško obračunati se sa ekstremistima sa obe strane.

Tužiteljica je, međutim, u unakrsnom ispitivanju sugerisala postojanje sasvim drugačijeg scenarija po kojem je na lokalne Muslimane u organizaciji Pašića i njegovog Kriznog štaba vršen takav pritisak da im nije preostalo ništa drugo nego da se isele. Tako je veću maju 1992. godine muslimansko stanovništvo iz doline reke Japre sakupljeno u selo Blagaj koje je potom deset dana granatirano, što je bio jedan od uzroka za "dobrovoljni" odlazak. Svedok je odbacio sugestiju da je upravo on naredio granatiranje, pa je tužiteljica predočila presretnuti razgovor od 11. maja 1992. godine u kojem komandant 343. brigade JNA, major Zeljaja, navodi da je predsednik opštine Pašić naredio da se granatira Blagaj, iako je to bilo "nepotrebno" budući da je muslimansko stanovništvo prethodno razoružano. Zeljaja je tada naveo da opštinu vode "ludi ekstremisti na čelu sa predsednikom". I pored toga, svedok je negirao da je imao bilo kakvu ulogu u vojnom komandnom lancu.

Dokaz o namerama da se Muslimani proteraju sadržan je, po optužbi, u dokumentu od 7. juna 1992. godine, sačinjenom nakon sastanaka predsednika sedam opština Sansko-unske regije, među kojima je i Bosanski Novi, na kojem je jednoglasno zaključeno da nesrpsko stanovništvo treba iseliti dok se ne uspostavi "efikasna srpska vlast". Nakon dužeg odbijanja da odgovori na pitanje da li se na sastanku o tome pričalo, Pašić je rekao da je neko "iz neukosti" možda tako zabeležio. Kada mu je pokazano da je na narednom sastanku potpisao pomenute zaključke, odgovorio je da potpis jeste njegov ali da je falsifikovan, odnosno skeniran i dodat.

Iz Bosanskog Novog je, po presudi Momčilu Krajišniku, u julu 1992. godine u dva konvoja iseljeno 13 od ukupno 14 hiljada lokalnih Muslimana. Pri izlasku su, navodi se u presudi, morali da potpišu dokument u kojem je stajalo "da postupaju dobrovoljno", kao i da odlaze "trajno" a imovinu ostavljaju "srpskoj državi". Pašić je danas priznao da su takvi dokumenti potpisivani, ali tvrdi da to nije bilo obavezno. Kaže da je reč "trajno" samo jedna zakonska kategorija koja ljude pri odlasku oslobađa obaveza u datoj opštini, poput plaćanja poreza i služenja vojnog roka. Kad je reč o odricanju od imovine, pre svega nepokretne, naveo je da se zapravo radilo o potrebi da se privremenim preuzimanjem od strane vlasti kuće sačuvaju od napada srpskih ekstremista.

Pašić je slično svedočio i na suđenju Krajišniku, ali je veće na osnovu pisanih dokaza, iskaza proteranih Muslimana i pripadnika Unprofora koji su prihvatili konvoje u Hrvatskoj zaključilo da je ubistvima, zatočavanjima, razaranjem kuća i džamija i drugim pritiscima srpsko opštinsko rukovodstvo "nastojalo i uspelo nagnati veliki deo muslimanskog stanovništva u beg".

Dijeljenje sadržaja