U nastavku suđenja generalu Krstiću, vođa istražiteljskog tima svedočio o tome kako je, uz pomoć američkih vazdušnih snimaka, osujećen pokušaj da se uklone tragovi srebreničkih zločina


Bez vazdušnih snimaka koje je Tribunalu dostavila američka vlada, haški istražitelji ne bi nikada bili u stanju da otkriju mnoge lokacije srebreničkih masovnih grobnica - rekao je danas pred sudom Žan/Jean-Rene Ruez, vođa istražiteljskog tima tužilaštva koji na toj istrazi radi od 20. jula 1995.

U nastavku suđenja generalu Radislavu Krstiću, optuženom za genocid u Srebrenici, istražitelj Ruez je svedočio o velikim naporima Vojske Republike Srpske da ukloni tragove zločina. U tom cilju su, u jesen 1995, prekopavane grobnice u kojima su sahranjene žrtve masovnih pogubljenja iz jula te godine i njihovi su posmrtni ostaci prebacivani u desetine manjih, tzv. sekundarnih grobnica, iskopanih na nepristupačnim mestima u širem regionu Srebrenice.

Ti "jesenji radovi" Vojske Republike Srpske su, međutim, uhvaćeni na snimcima iz špijunskih letelica, čije su kamere između jula i oktobra 1995. zabeležile mnoge promene u konfiguraciji terena, prouzrokovane prekopavanjem zemlje na raznim lokacijama u regionu Srebrenice. Pred sudom je danas pokazano nekoliko desetina takvih snimaka, obično u paru, da bi se videlo kako su iste lokacije izgledale pre i posle prekopavanja zemlje, odnosno zakopavanja ili otkopavanja masovnih grobnica. Uz vazdušne, prikazani su i video snimci, kao i fotografije sa zemlje ili iz helikoptera koje su na tim lokacijama snimili istražitelji Haškog tribunala.

Tokom svedočenja, istražitelj Ruez je najpre opisao pet tzv. primarnih lokacija, na kojima su odmah po pogubljenju sahranjene žrtve srebreničkih masovnih streljanja. Te su lokacije označene kao Glogova, Orahovac, brana u Petkovcima, Kozluk i farma Branjevo. Na vazdušnim snimcima iz jula 1995. vidi se sveže prekopana zemlja, a ponegde čak i još nezakopana tela žrtava. Zatim se, na snimcima iz septembra ili oktobra iste godine, vidi aktivnost teških građevinskih mašina - bagera i utovarivača - kao i tragovi teških kamiona koji su otkopane posmrtne ostatke prevozili na druge lokacije. Istražitelji su, rekao je Ruez, pretražili svih pet pomenutih "primarnih lokacija" i našli na njima obilje dokaza o uklanjanju tela, kao i mnoštvo "zaboravljenih leševa".

Mnogo je teži bio zadatak da se pronađu "sekundarne lokacije" na koje su preneta otkopana tela. No i to je olakšano vazdušnim snimcima na kojima su registrovane promene u konfiguraciji terena. Idući tragom tih snimaka, istražitelji su proteklih godina pronašli na desetine "sekundarnih grobnica" sa posmrtnim ostacima između 80 i 180 ljudi. Najveći broj takvih grobnica je u regionu Zelenog Jadra (6); Hodžića (7), Liplja (4) te Čančara, gde je pronađeno čak 12 sekundarnih grobnica.

U dosadašnjim ekshumacijama, iskopani su posmrtni ostaci 1.866 žrtava. U masovnim grobnicama koje su ispitane, ali ne još u celosti ekshumirane, se prema procenama tužilaštva nalaze posmrtni ostaci još 2.571 žrtve. U svojoj uvodnoj reči na početku suđenja generalu Krstiću, tužilac je naveo da su u Srebrenici, u julu 1995, nestale najmanje 7.574 osobe, za koje se pretpostavlja da su mrtve.

U nastavku suđenja svedočiće forenzičari koji su proteklih godina učestvovali u ekshumacijama srebreničkih masovnih grobnica.

Dijeljenje sadržaja