Predstavnici Hrvatske ukazivali na vremenski i teritorijalni okvir konkretnih zločina počinjenih nad hrvatskim stanovništvom. Kako je pravno moguće pripisati zločine JNA i snaga pod njenom kontrolom Srbiji i zašto je, po oceni hrvatskog tima, Srbija odgovorna za propust da spreči zločin i kazni počinioce kao i za udruživanje radi izvršenja genocida

Rasprava o suštini spora koji je Hrvatska u julu 1999. godine pokrenula protiv Srbije po optužbama za kršenje odredaba Konvencije o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida, nastavljena je danas izlaganjima profesora međunarodnog prava Davorina Lapaša i Vesne Crnić-Grotić.

Lapaš je ukazao na vremensku i teritorijalnu rasprostranjenost "kampanje srpskih snaga" koja je, po njemu, počela u avgustu 1991. godine, napadima na Dalj i Erdut, hrvatska sela u Istočnoj Slavoniji. Ubistva, zatvaranja, mučenja i silovanja su nastavljena u selima Berak, Donji Čaglić, Dalj, Lovas, Hrvatska Dubica, Kostajnica, Baćin, Široka Kula, Bogdanovci, Klisa, Voćin, Vukovar, Jasenica, Bruška…Zločini pripadnika JNA, paravojnih formacija, milicije Krajine, dobrovoljaca i teritorijalne odbrane bili su usmereni protiv civila s jasnom namerom "uništenja" hrvatskog stanovništva na tim prostorima. Meta uništenja su, rekao je Lapaš, bili svi koji su ostali, najčešće najstariji meštani koji "nisu uspeli da pobegnu".

Zagrebački profesor je ukazao da su u 142 masovne grobnice otkrivena tela više od 3.600 žrtava od koji je identifikovano njih oko 3.200. Prema ekspertskom izveštaju, 28 odsto žrtava su bile žene, njih čak 38 odsto su bili stariji od 60 godina a pronađeni su i leševi 37 maloletnika. Mada je stotinak tela žrtava vraćeno iz Srbije, rekao je Lapaš, na stotine ljudi se i dalje vode kao nestali kojima je "oduzeto pravo na pokop".

U mučnom izlaganju o zločinima počinjenim nad hrvatskim stanovništvom, zastupnica Hrvatske Vesna Crnić-Grotić je podsetila da "silovanje predstavlja konstitutivni akt genocida". Namera srpskih snaga je, rekla je, bila da "zatru hrvatsko seme". Žene i muškarci su seksualno zlostavljani često u njihovim domovima, pred najmlađim članovima porodica, rekla je Crnić-Grotić. Zatočenima u logorima u Srbiji - u Begejcima pored Zrenjanina i Sremskoj Mitrovici - su "vađene oči, zubi, sečeni su im nosevi i uši" a žrtve su često "priželjkivale smrt" kao jedini izlaz iz mučenja.

Crnić-Grotić je ukazala da je Zagreb predstavio sudu obimne i neoborive dokaze ubistava, premlaćivanja, mučenja i sakaćenja koji su bili "sastavni deo kampanje nasilja" vođene protiv "nedužnog hrvatskog stanovništva". "Nasilje nije bilo opravdano vojnom nuždom već je kao jedini cilj imalo želju da se hrvatska teritorija očisti od nesrpskog stanovništva", rekla je Crnić-Grotić.

U argumentaciji o pravnim razlozima da se genocid u Hrvatskoj pripiše Srbiji, profesor Džejms Kraford/James Crawford je istakao da su zločine počinile JNA i njoj podređene regularne i paravojne formacije. U prilog tome, tvrdi Kraford, govore presude Tribunala, a posebno zaključi veća iz predmeta vukovarske trojke da je JNA imala "efektivnu komandu i kontrolu nad svim snagama na terenu" u skladu sa principom jednostarešinstva.

Kraford tvrdi da - mada je pre 27. aprila 1992. godine, SR Jugoslavija to jest Srbija bila država u nastanku - ona je preuzela kontrolu nad federalnim organima bivše Jugoslavije, uključujući JNA i snage pod njenom kontrolom. Čak i da delovanje tih snaga ne može da se pripiše Srbiji, ona je i dalje odgovorna za propust da spreči genocid i kazni počinioce, rekao je Kraford.

Tu temu je dalje razradio londonski advokat Sir Kir/Keir Starmer, ukazujući da se spor koji je pokrenula Hrvatska zasniva na tri teze. Osim delovanja JNA i propusta da kazni počinioce, Srbija je odgovorna za udruživanje radi izvršenja genocida, rekao je Starmer. Britanski advokat smatra da tribunalove presude Martiću i Babiću dokazuju postojanje udruženog zločinačkogpoduhvata sa ciljem činjenja zločina protiv hrvatskog stanovništva na prostorima koje su Srbi smatrali Velikom Srbijom. To je, navodi Starmer, učinjeno sa namerom da se delimično uništi hrvatska nacionalna grupa kako bi nastala etnički čista i homogena srpska država.

Pred kraj izlaganja, Starmer je rekao da je biće tog krivičnog dela jasno utvrđeno, da je zločine činila JNA koja nije bila neutralna strana već "de facto organ" Srbije sa kontrolom nad svim srpskim snagama, direktnim počiniocima zločina. Starmer je odbacio argument Srbije da su zločine počinili "nekontrolisani pojedinci u inače legitimnom oružanom konfliktu". Rasprava se nastavlja sutra, argumentima o nameri za izvršenje genocida.

Dijeljenje sadržaja