Bivši predsednik SDS i Kriznog štaba tzv. Srpske opštine Bosanski Šamac, koji se danas dobrovoljno predao Haškom tribunalu, optužen za progon, deportaciju i nasilno preseljenje hrvatskog i muslimanskog stanovništva opština Odžak i Bosanski Šamac. Njemu će se suditi zajedno sa Simom Zarićem, Miroslavom Tadićem i Milanom Simićem koji su se, takođe dobrovoljno, predali još u februaru 1998. a ključni svedok optužbe na njihovom suđenju biće Stevan Todorović, bivši šef policije Bosanskog Šamca, koji je u međuvremenu priznao krivicu za progone i pristao da sarađuje sa tužilaštvom

Gotovo šest godina nakon što je protiv njega podignuta optužnica za etničko čišćenje Bosanskog Šamca, Blagoje Simić je odlučio da se dobrovoljno preda Haškom tribunalu. Učinio je to, kako je rekao prilikom ispraćaja sa beogradskog aerodroma, zato što je "apsolutno uveren u svoju nevinost i siguran da će je (pred sudom) dokazati".

Blagoje Simić se na ovaj "dobrovoljni akt" odlučio u pravom trenutku: nepune tri sedmice uoči isteka roka u kojem je američka administracija tražila od beogradskih vlasti da, pored ostalog, "olakšaju transfer u Hag barem jednog optuženog za ratne zločine". To, istina, nije traženo u vidu "diktata" već "smernica", kako je američke uslove za produžavanje ekonomske pomoći definisao Njujork tajms/New York Times. Ostalim "smernicama" se, podsetimo, od Beograda traži da do 31. marta uhapsi Slobodana Miloševića i zvanično se obaveže da će sarađivati sa Hagom na njegovom krivičnom gonjenju za kršenja međunarodnog prava koja su u nadležnosti Tribunala.

Simićev "dobrovoljni akt" je, dakle, došao u pravi čas: vlasti u Beogradu mogu da kažu da su "olakšale" njegov transfer u Hag i tako postupile u skladu sa američkim "smernicama".

Predaja Blagoja Simića omogućiće Tribunalu da organizuje zajedničko suđenje svim optuženima za etničko čišćenje Bosanskog Šamca 1992. i 1993. godine. Sa originalne optužnice, podignute 25. jula 1995, nedostajaće jedino Slobodan Miljković, zvani "Lugar", koji je avgusta 1998. ubijen u nekoj kafanskoj tuči u Kragujevcu. Trojica sa te optužnice - Simo Zarić, Miroslav Tadić i Milan Simić - su se dobrovoljno predali Tribunalu februara 1998, dok je četvrti, bivši šef policije Bosanskog Šamca Stevan Todorović, uhapšen septembra te godine. On je, u međuvremenu, "promenio strane": priznao je krivicu za progon bosanskih Hrvata i Muslimana i pristao da sarađuje sa tužilaštvom, te će se na suđenju za Bosanski Šamac, kao i na još nekim suđenjima, kako je najavljeno, pojaviti u svojstvu svedoka optužbe.

Blagoje Simić, lekar iz Kruškovog Polja, je optužen da je u periodu na koji se odnosi optužnica (septembar 1991. - decembar 1993.) bio "najviši civilni funkcioner opštine Bosanski Šamac". Bio je, pored ostalog, predsednik SDS, Kriznog štaba, Ratnog predsedništva i, konačno, Skupštine opštine Bosanski Šamac, sve do vremena kada je protiv njega podignuta optužnica. Iz činjenice da ga je njegov branilac predstavio kao "prvog državljanina SRJ koji se dobrovoljno predaje Tribunalu", proizlazi da se Blagoje Simić, nakon što je optužen, preselio u Srbiju i uzeo državljanstvo SRJ kao "garanciju" da neće biti izručen Hagu.

Kao najviši predstavnik civilne vlasti tzv. Srpske opštine Bosanski Šamac, Blagoje Simić je optužen da je - zajedno sa drugima - planirao, podsticao, naredio ili na druge načine učestvovao u progonu bosanskih Hrvata i Muslimana na političkim, rasnim i verskim osnovama, kao i u njihovoj deportaciji i prisilnom preseljenju, što se u dve tačke kvalifikuje kao zločini protiv čovečnosti a u jednoj kao teška povreda Ženevskih konvencija.

Krizni štab, čiji je predsednik bio optuženi Simić, je prema optužnici "kontrolisao sve aspekte upravljanja opštinom". U skladu sa planom "etničkog čišćenja", navodi se u optužnici, "srpske vlasti su pohapsile i zatvorile veliki broj muškaraca ne-Srba, naterale mnoge nesrpske stanovnike da napuste svoje domove i preselile ih u druga sela gde su držani mimo svoje volje." Dalje se navodi da je doneto više diskriminatornih zakona i uredbi, usmerenih protiv nesrpskog stanovništva opštine, kojima su, pored ostalog, Hrvati i Muslimani bili obavezani da učestvuje u prisilnom radu. Vlasti pod kontrolom Simićevog Kriznog štaba su, tvrdi tužilac, "preduzele obimnu pljačku privatne i poslovne imovine Hrvata i Muslimana, proterale i deportovale znatan broj nesrpskih stanovnika" ili im na druge načine učinile život toliko nepodnošljivim i mučnim da je većina njih pobegla ili naterana da napusti to područje.

Kao rezultat takve politike kojom je rukovodio Krizni štab, navodi optužnica, u Bosanskom Šamcu je u maju 1995. ostalo manje od 300 Hrvata i Muslimana - od oko 17.000 koliko ih je tu živelo pre aprila 1992. Podjednako je "uspešna", prema optužnici, bila ta politika i u susednoj opštini Odžak, za koju je takođe bio nadležan Simićev Krizni štab: iz nje je proterano, ili je prisiljeno da pobegne, gotovo svih 22.500 Hrvata i Muslimana, koji su 1992. činili više od 70 odsto stanovništva opštine.

Suđenje za etničko čišćenje Bosanskog Šamca i Odžaka bi, po svemu sudeći, moglo početi pre kraja ove godine.

Mirko Klarin

Dijeljenje sadržaja