Vlastimir Đorđević u trenutku izricanja presude

Bivši zamenik ministra srpske policije i načelnik Resora javne bezbednosti Vlastimir Đorđević je presudom Pretresnog veća australijskog sudije Kevina Parkera osuđen danas na 27 godina zatvora. Proglašen je krivim po svih pet tačaka optužnice koja ga je teretila za zločine protiv albanskih civila na Kosovu 1999. godine. Četiri tačke optužnice odnose se na deportacije, prisilno premeštanje, ubistva i progone, kvalifikovane kao zločini protiv čovečnosti, a jedna na ubistvo kao kršenje zakona i običaja ratovanja.

Na osnovu iskaza više od 140 svedoka i nekoliko hiljada drugih dokaza, veće se, naveo je sudija Parker, uverilo da je general Đorđević bio jedan od ključnih učesnika udruženog zločinačkog poduhvata sa ciljem promene etničke slike Kosova i uspostavljanja srpske kontrole nad pokrajinom. Pored njega, istaknuti članovi tog poduhvata su bili i srpski političari Slobodan Milošević i Nikola Šainović, kao i policijski zvaničnici Vlajko Stoiljković, Radomir Marković i Sreten Lukić.

U pažljivo sročenom sažetku presude, koja inače ima oko hiljadu stranica, se navodi da je veće uvereno da su se zločini na Kosovu dešavali po "doslednom obrascu": združene vojno-policijske snage bi u zoru opkolile albansko selo i nakon granatiranja ulazile u njega paleći i pljačkajući imovinu meštana. Često su žene i deca odvojeni na stranu i proterani ka granici, dok su muškarci podeljeni u manje grupe i likvidirani.

Upravo ti događaji su, po viđenju sudija, bili glavni uzrok za odlazak više stotina hiljada albanskih civila sa Kosova, a ne – kako je to tvrdila odbrana – NATO bombardovanje i strah od borbi vojske i policije sa OVK. Kada bi se prihvatilo da su iz pomenutih razloga civili odlazili, ostalo bi, navodi se u sažetku presude, nejasno zašto su im pri napuštanju Kosova pripadnici vojske i policije oduzimali i uništavali lična dokumenta.

Odbačene su i teze odbrane po kojima su vojska i policija na Kosovu sprovodile samo legalne operacije protiv "albanskih terorista", a nikako protiv civila, kao i da optuženi general nije imao kontrolu nad policijskim jedinicama na Kosovu. Naprotiv, Pretresno veće smatra da je Đorđević u punoj meri kontrolisao kompletan regularni i rezervni sastav MUP na Kosovu, uključujući i Posebne jedinice policije i Specijalnu antiterorističku jedinicu, čiji su pripadnici počinili brojna ubistva civila, među kojima su masakri nad ženama i decom u Suvoj Reci i Podujevu i streljanje i spaljivanje 114 muškaraca i dečaka u Maloj Kruši kod Orahovca.

Inače, veće se uverilo da je na Kosovu ubijeno najmanje 724 osobe, a da ih je bar 200.000 proterano, s tim da se u presudi navodi da se te brojke odnose samo na 13 opština pobrojanih u optužnici i da su to "vrlo konzervativne procene", te da je broj proteranih i ubijenih najverovatnije daleko veći.

Poseban doprinos udruženom zločinačkom poduhvatu Đorđević je, po presudi, dao učešćem u koordiniranoj akciji premeštanja leševa sa Kosova na više lokacija u Srbiji sa ciljem uklanjanja tragova zločina. Veće je prihvatilo dokaze po kojima su nakon sukoba u Batajnici ekshumirana 744 leša, u Petrovom selu 61, dok su u jezeru Perućac pronađeni posmrtni ostaci 84 osobe ubijene na Kosovu.

Upravo u njegovoj ključnoj ulozi u premeštanju leševa bi se mogao tražiti razlog zbog kojeg je general Đorđević dobio pet godina zatvora više od drugih učesnika istog udruženog poduhvata – Nikole Šainovića, Nebojše Pavkovića i Sretena Lukića – kojima se za skoro identične zločine sudilo u drugom kosovskom predmetu pred Tribunalom. U istom procesu, presudom iz februara 2009. godine na po 15 godina su osuđeni vojni generali Dragoljub Ojdanić i Vladimir Lazarević, dok je bivši predsednik Srbije Milan Milutinović oslobođen svih optužbi.