Prva presuda Haškog tribunala kojom se zločini počinjeni na prostorima bivše Jugoslavije kvalifikuju kao genocid. Osuđujući generala Krstića na 46 godina zatvora, sudije su istakle da "svakako postoje ljudi čija je odgovornost za te zločine mnogo veća njegove", te su za njih "rezervisali" najtežu kaznu koju predviđa Statut tribunala: doživotni zatvor


General Radislav Krstić, bivši zapovednik Drinskog korpusa VRS, proglašen je danas krivim za genocid koji je u julu 1995. izvršen u Srebrenici. Pored genocida, general Krstić je proglašen krivim i za progone počinjene ubistvima, okrutnim i neljudskim postupanjem, terorisanjem civilnog stanovništva, prinudnim preseljavanjem žena, dece i staraca i uništavanjem imovine muslimanskih civila u Srebrenici. Konačno, optuženi general je proglašen krivim i za ubistva kao kršenja zakona i običaja ratovanja, a za sve te zločine izrečena mu je jedinstvena kazna od 46 godina zatvora.

U presudi koja je danas posle podne saopštena u Haškom tribunalu se konstatuje da je na suđenju "izvan svake razumne sumnje dokazano da je u Srebrenici počinjen zločin genocida", kao i da je optuženi general Krstić učestvovao u tom zločinu sa punom svešću o posledicama. A to znači sa namerom uništenja srebreničkih Muslimana kao etničke, nacionalne i verske grupe, što je definicija zločina genocida.

Napad na Srebrenicu u julu 1995. je, prema zaključku sudskog veća, planiran i započet sa ciljem etničkog čišćenja enklave pod zaštitom UN od njenog muslimanskog stanovništva, ali je nakon toga doneta odluka da se pobiju svi vojno sposobni muškarci, kako bi se onemogućio opstanak muslimanskog stanovništva u Srebrenici. Odluka da se unište muškarci vojnog uzrasta je, konstatuje se u presudi, doneta nakon što je iz baze UN u Potočarima u koju se sklonilo terorisano civilno stanovništvo, prisilno preseljeno najmanje 25.000 žena, dece i staraca. Veće dopušta mogućnost da je tu odluku doneo neko drugi, a ne general Krstić, ali konstatuje da to ne umanjuje krivicu optuženog koji se, kako je zaključeno, dobrovoljno "priklonio tom zlu", što ga čini odgovornim za masovna pogubljenja u kojima je između 10. i 19. jula 1995. ubijeno između 7 i 8 hiljada srebreničkih muškaraca.

Osnovna teza odbrane je bila da je general Krstić dužnost komandanta Drinskog korpusa - u čijoj su zoni odgovornosti počinjeni svi srebrenički zločini - preuzeo tek 20. jula 1995. dakle nakon što su završena masovna pogubljenja. Veće je, međutim, zaključilo da je izvan razumne sumnje dokazano da je general Krstić preuzeo komandu najkasnije 13. jula i da je iste večeri izdao svoje prvo naređenje u svojstvu zapovednika Korpusa. Bilo je to naređenje za "pretragu terena", odnosno za potragu za kolonom u kojoj je bilo između 10 i 15 hiljada muškaraca, koji su kroz šume pokušavali da se izvuku iz obruča i probiju do Tuzle. Samo trećina muškaraca iz te kolone je, konstatuje se u presudi, uspela da se probije do teritorije pod kontrolom Armije BiH, dok su se ostali predali ili su zarobljeni i, zatim, pogubljeni u Orahovcu, na poljoprivrednom dobru Branjevo, brani Petkovci, u skladištu u selu Kravica, Domu kulture u Pilici i na drugim srebreničkim stratištima. Mada je od 14. jula general Krstić vodio operaciju za zauzimanje druge zaštićene zone, u Žepi, on je, zaključili su sudije na osnovu prezentiranih dokaza, bio informisan o svemu što se događalo u enklavi, uključujući i masovna pogubljenja muškaraca. Veće je odbacilo Krstićevu odbranu da je hteo da kazni neke od odgovornih za te zločine, zaključujući da nije našlo ni jedan dokaz koji bi to potvrdio, dok s druge strane ima dokaza da nikada ni jedan vojnik Drinskog korpusa nije bio kažnjen zbog ubistva jednog jedinog Muslimana, a kamo li njih 7 ili 8 hiljada.

Ovo je, inače, prva presuda Haškog tribunala kojom se zločini počinjeni na prostorima bivše Jugoslavije kvalifikuju kao genocid. Veće, ipak, nije optuženom izreklo najtežu kaznu koju predviđa Statut tribunala i koju je tražila optužba - doživotni zatvor - zaključujući da "svakako postoje ljudi čija je odgovornost za te zločine mnogo veća" od odgovornosti generala Krstića. Za srebrenički genocid su, inače, još u novembru 1995. optuženi Radovan Karadžić i general Ratko Mladić, a nakon toga i još nekoliko oficira VRS od kojih je u međuvremenu uhapšen potpukovnik Dragan Obrenović, u vreme zločina načelnik štaba Zvorničke brigade, dok su imena ostale dvojice sa njegove, i još dvojice sa Krstićeve optužnice, i dalje pod pečatom tribunala.

Srebrenička istraga Haškog tribunala započeta je 21. jula 1995. i nastavlja se i dalje, tako da se mogu očekivati nove optužnice za ono što je tužilac Mark Harmon, u svojoj uvodnoj reči na početku suđenja generalu Krstiću, 13. marta prošle godine, nazvao "trijumfom zla".

Dijeljenje sadržaja