U "zajedničkom kriminalnom poduhvatu" - kako se kvalifikuje delovanje snaga JNA, te Teritorijalne odbrane, MUP i paravojnih formacija iz Srbije i Crne Gore u Hrvatskoj, između avgusta '91. i juna 92. - pored Slobodana Miloševića su, prema optužnici, učestvovali još i Borisav Jović, Branko Kostić, Veljko Kadijević, Blagoje Adžić, Milan Babić, Milan Martić, Goran Hadžić, Jovica Stanišić, Franko Simatović, Tomislav Simović, Vojislav Šešelj, Momir Bulatović, Aleksandar Vasiljević, Radovan Stojičić, Željko Ražnatović, kao i "drugi znani i neznani saučesnici"


Sudija Almiro Rodrigez/Rodrigues je u ponedeljak 8. oktobra 2001. potvrdio optužnicu kojom se Slobodan Milošević tereti za ratne zločine počinjene u Hrvatskoj između avgusta 1991. i juna 1992. godine - saopšteno je danas u Haškom tribunalu. Potvrda optužnice znači da je sudija Rodrigez, nakon uvida u takozvani potporni materijal, zaključio da tužilaštvo raspolaže sa dokazima koji bi - ukoliko ih optuženi pred sudom ne ospori - bili dovoljni da se Milošević proglasi krivim i osudi za dela za koja je optužen. O obimnosti potpornog dokaznog materijala svedoči činjenica da ga je sudija proučavao punih 10 dana, što je - koliko je poznato - dosad najduži period između podnošenja i potvrđivanja optužnice.

Kada je u maju 1999. saopštila da su tadašnji predsednik SRJ i četvorica njegovih bliskih saradnika optuženi za zločine na Kosovu, tadašnji glavni tužilac Luiz Arbur/Louise Arbour je naglasila kako to "nije poslednja reč tužilaštva Međunarodnog suda o odgovornosti Slobodana Miloševića" za sve što se, protekle decenije, dešavalo na prostorima bivše Jugoslavije. Ono što je započela Luiz Arbur, nastavila je Karla/Carla del Ponte, koja je 27. septembra ove godine potpisala "Hrvatsku optužnicu" protiv Miloševića, najavljujući da će, kroz nekoliko sedmica, uslediti i optužnica za genocid u Bosni i Hercegovini.

Ako "Kosovska optužnica" nije bila poslednja reč tužilaštva o Miloševićevoj odgovornosti za ratne zločine na prostorima bivše Jugoslavije, upravo objavljena "Hrvatska optužnica", svakako, neće biti poslednja reč Karle del Ponte o odgovornosti za zločine počinjene tokom 1991. i 1992. u Hrvatskoj. Odgovornost za to se, očito, neće svaliti samo na Miloševića.

Ono što se u Hrvatskoj događalo u vremenu koje pokriva optužnica (avgust '91.- jun '92.), Karla del Ponte je kvalifikovala kao "zajednički kriminalni poduhvat", preduzet sa ciljem "prinudnog premeštanja većine Hrvata i drugog nesrpskog stanovništva sa približno trećine teritorije Republike Hrvatske, iz područja za koje je bilo planirano da postane deo nove države pod dominacijom Srba." Ta područja su, prema optužnici, obuhvatale tzv. SAO Krajina, SAO Zapadna Slavonija, SAO Slavonija, Baranja i Zapadni Srem, kao i "Dubrovačku Republiku."

Pored Slobodana Miloševića, u tom "zajedničkom kriminalnom poduhvatu" su, nabraja se u paragrafu 7 optužnice, učestvovali još i: Borisav Jović, Branko Kostić, Veljko Kadijević, Blagoje Adžić, Milan Babić, Milan Martić, Goran Hadžić, Jovica Stanišić, Franko Simatović, Tomislav Simović, Vojislav Šešelj, Momir Bulatović, Aleksandar Vasiljević, Radovan Stojičić, Željko Ražnatović, kao i "drugi znani i neznani saučesnici." Svi oni su, navodi se u optužnici, "igrali svoju ulogu ili uloge u zajedničkom kriminalnom poduhvatu i značajno su doprineli opštim ciljevima tog poduhvata." Ulozi svakog od nabrojanih posvećen je po jedan paragraf Miloševićeve "Hrvatske optužnice."

Izuzimajući Milana Martića koji je već optužen (za granatiranje Zagreba 1995), kao i pokojne Radovana Stojičića "Badžu" i Željka Ražnatovića "Arkana" (koji je takođe bio optužen za zločine u BiH), svi ostali učesnici "zajedničkog kriminalnog poduhvata" - potvrdila nam je danas predstavnica za štampu tužilaštva Florans Artman/Florence Hartmann - "nalaze se pod istragom." Artman je odbila da odgovori na pitanje da li je, možda, protiv nekog od njih već podignuta "zapečaćena optužnica."

U realizaciji "zajedničkog kriminalnog poduhvata" su, prema optužnici, korišćene snage sastavljene od jedinica bivše JNA i Teritorijalne odbrane Srbije, Crne Gore i lokalnih "teritorijalaca" iz opština u Hrvatskoj pod srpskom kontrolom; zatim lokalne policijske snage i jedinice MUP Srbije, kao i lokalne i srpske paravojne formacije. Te snage su napadale i zauzimale gradove i sela i uspostavljale u njima režim progona, sa ciljem da se Hrvati i drugo nesrpsko stanovništvo proteraju sa tih teritorija.

U 32 tačke nove optužnice, Slobodan Milošević se tereti za istrebljenje, namerna ubistva više stotina Hrvata i drugih nesrpskih civila; zatim za deportaciju i prinudno preseljenje najmanje 170.000 hrvatskih i drugih nesrpskih civila; kao i za hapšenja i nezakonita zatočavanja u neljudskim uslovima više hiljada civila. Tereti se, takođe, za bezobzirno razaranje i pljačku javne i privatne imovine, verskih, kulturnih i istorijskih spomenika. U aneksu optužnice navode se imena 694 ubijene žrtve iz Vukovara, Dubrovnika, Voćina, Škabrnje, Erduta i drugih mesta u Slavoniji i Krajini koja su, prema "zajedničkom kriminalnom poduhvatu", trebalo da budu anektirana od Hrvatske.

Narednih dana, Slobodan Milošević bi trebalo da bude izveden pred sudije tribunala, kako bi se izjasnio da li je kriv - ili nevin - po svakoj od 32 tačke optužnice za ratne zločine u Hrvatskoj. Istraga protiv ostalih učesnika u "zajedničkom kriminalnom poduhvatu" se nastavlja.

Mirko Klarin

Dijeljenje sadržaja