Prema Dejvidu Harlandu, predstavniku UN sa najdužim stažom u BiH, cilj artiljerijskog i snajperskog terora nad Sarajevom je bio da se civilnom stanovništvu nanesu maksimalne patnje kako bi se bosanske vlasti naterale da prihvate srpske zahteve, ali da se u tome ne ode toliko daleko da bi se rizikovala intervencija međunarodne zajednice


Tokom 44 meseca opsade, nivo terora nad Sarajevom i Sarajlijama je varirao, ali je smisao bio isti: naneti maksimalne patnje civilnom stanovništvu kako bi se bosanske vlasti prisilile da prihvate zahteve srpske strane, ali istovremeno ne otići predaleko u tome, kako se ne bi izazvala žešća reakcija, ili intervencija, međunarodne zajednice.

Tako je smisao kampanje artiljerijskog i snajperskog terora opisao Novozelanđanin Dejvid/David Harland, koji je od maja 1993. godine do kraja rata, a i izvestan period nakon toga, bio šef za civilne poslove UN u Bosni i Hercegovini. Svedočeći na suđenju generalu Dragomiru Miloševiću, bivšem komandantu Sarajevsko-romanijskog korpusa VRS, Harland je danas rekao da je osnovna aktivnost tog korpusa bila "primena tih (artiljerijskih i snajperskih) instrumenata terora protiv civilnog stanovništva." Optuženog generala, s kojim se 1994. i 1995. sastajao na raznim pregovorima o prekidu vatre ili obustavi snajperskog delovanja, je opisao kao "jaku ličnost" i "čvrstog komandanta", čak "jačeg i čvršćeg od njegovog prethodnika, generala Galića."

Budući da optužnica pokriva period od avgusta 1994. (kada je general Milošević preuzeo komandu nad Sarajevsko-romanijskim korpusom) do kraja rata u novembru 1995. godine, za slučaj o kojem se raspravlja moglo bi da bude relevantno Harlandovo zapažanje da je krajem 1994. godine došlo do naglog pogoršanja situacije u Sarajevu i da su srpske snage od tada, pa do kraja rata, pojačavale direktan pritisak granatiranjem i snajperskom paljbom, otsecanjem struje i vode, blokiranjem konvoja sa humanitarnom pomoći za grad i zatvaranjem aerodroma.

Pošto je u dokaze uveden transkript svedočenja Dejvida Harlanda na suđenju Slobodanu Miloševiću, njegovo glavno ispitivanje je trajalo relativno kratko. Tužilac je tražio da pojasni neke od izjava iz prethodnog svedočenja, kao i da potvrdi autentičnost većeg broja dokumenata UN u čijem je sastavljaju sam učestvovao ili je sa njima na drugi način bio upoznat. Reč je, uglavnom, o dokumentima u kojima se govori o artiljerijskim i snajperskim napadima VRS na Sarajevo, teškoj humanitarnoj situaciji u gradu zbog nedostatka hrane, vode ili struje, ograničenjima slobode kretanja predstavnika UN ili protestima UNPROFOR zbog kršenja sporazuma o prekidima vatre ili obustavljanju snajperskih aktivnosti.

Branislav Tapušković, branilac generala Miloševića, je unakrsno ispitivinje započeo poznatom tvrdnjom da su Srbi, prema zemljišnjim knjigama, bili vlasnici više od 65 odsto teritorije BiH. Harland je odgovorio da su mu to često govorili njegovi srpski sagovornici, te da je njegova kancelarija "to malo istražila" i utvrdila da se radi o "manipulaciji i propagandi." Podsetio je da mu je i Slobodan Milošević, u unakrsnom ispitivanju 2003. godine, izneo sličnu tvrdnju i pokazivao mu "etničku kartu" šireg područja Sarajeva na kojoj su Igman i Bjelašnica bili obeleženi kao teritorije u "srpskom vlasništvu." Oko 30 procenata teritorije BiH, objasnio je Harland, je nenaseljeno i u svojini države, dok je u gradovima poput Sarajeva u to vreme bilo dominantno društveno vlasništvo, tako da je tvrdnja o 65 odsto teritorije u srpskom vlasništvu, po njemu, "netačna i dovodi u zabludu."

Raspravu o toj temi prekinuo je sudija Robinson, ukazujući da se "vlasništvo nad zemljištem razlikuje od vlasništva nad teritorijom, gde se javlja pitanje suvereniteta."

Unakrsno ispitivanje Dejvida Harlanda biće nastavljeno sutra.

Dijeljenje sadržaja