Bivši posmatrač UN u krajinskom sektoru Jug Peter Marti kaže da su on i njegove kolege nakon akcije "Oluja" imali problema da identifikuje pljačkaše srpskih kuća, između ostalog i zbog toga što su "vojnici ličili na gusare", ali tvrdi da su pljačke lako mogle da budu sprečene, ma ko da su bili počinioci.


Nakon serije kanadskih posmatrača i oficira koji su komandovali snagama UN, na suđenju hrvatskim generalima Anti Gotovini, Ivanu Čermaku i Mladenu Markaču svedočio je i bivši švajcarski pripadnik posmatračke misije UN u sektoru Jug Peter Marti. Obilazeći krajinska sela nakon operacije "Oluja" u avgustu i septembru 1995. godine, Marti je, kaže, stekao utisak da je oko 60 odsto kuća delimično ili u potpunosti oštećeno, uz ogradu da je jedan broj uništen i od leta 1991. do leta 1995. godine, kada su to područje kontrolisali Srbi.

Marti tvrdi da su pljačke u Krajini posle "Oluje" bile deo svakodnevice i da su ličile na nekakav rutinski "neplaćeni posao". Među pljačkašima je viđao civile, ali i ljude u vojnim uniformama i sa maramama oko glave, koji su "više ličili na gusare, a manje na pripadnike regularne vojske". Ko god da su počinioci, hrvatske vlasti su, siguran je, mogle da spreče tu pojavu postavljanjem kontrolnih punktova, privođenjem i kažnjavanjem pljačkaša. Dokaz inertnosti hrvatskih vlasti po svedoku je i činjenica da se pljačka nesmetano odvijala u dugom vremenskom periodu i to u tri faze – prvo su odvoženi automobili i bela tehnika, potom nameštaj i, na koncu, okviri za vrata i prozore. Za vreme te "pljačke u talasima", kako ju je Marti nazvao, komunikacija između predstavnika UN i hrvatskih vlasti bila je jednostrana: "Mi smo ih samoinicijativno izveštavali o situaciji na terenu, a oni nam se tim povodom nikada nisu obraćali", objasnio je švajcarski posmatrač.

Za vreme Martijevog svedočenja tužilac je prezentovao popis imena 184 srpska civila ubijena u Krajini od početka akcije "Oluja" do 29. novembra 1995. godine, koji je na osnovu izveštaja sa terena sastavilo Odeljenje UN za politička pitanja. Na pomenutom popisu su i dva Srbina iz sela Gudura na opštini Gračac, Dušan Šuica i Milan Marčetić, koji su ubijeni 29. septembra 1995. godine, dva dana nakon što se svedok sa njima sreo prilikom obilaska tog dela Krajine.

U unakrsnom ispitivanju, Gotovinin branilac je predočio krivičnu prijavu koju je 5. oktobra 1995. zadarska policija podnela protiv NN počinilaca ubistva Šuice i Marčetića. Marti je rekao o tome ne zna ništa, ali i da pretpostavlja da bi, na osnovu podataka UN, trebalo da bude najmanje 184 krivične prijave. Branilac nije rekao da li je tako i bilo, niti da li su NN počinioci do danas izvedeni pred sud. Svedok je prihvatio sugestiju branioca da su on i njegove kolege imali problema sa identifikacijom pljačkaša, ali je još jednom ponovio da niko od hrvatskih vojnih i civilnih vlasti nije pokušao da uvede "imalo reda" i spreči takve pojave. Priznao je i da pojedini posmatrački timovi UN nisu pedantno beležili broj oštećenih objekata, već su procene radili ne izlazeći iz svojih automobila.

Dijeljenje sadržaja