Skinut "pečat" sa poslednjeg - trećeg imena - na optužnici za genocid u Srebrenici. Pored generala Radislava Krstića, zapovednika Drinskog korpusa VRS, uhapšenog decembra 1998. i u međuvremenu osuđenog na 46 godina zatvora; i pukovnika Vidoja Blagojevića, bivšeg komandanta Bratunačke brigade, uhapšenog u avgustu ove godine, za genocid koji je u julu 1995. izvršen u Srebrenici optužen je i pukovnik Vinko Pandurević, bivši zapovednik Zvorničke brigade VRS

Kada su u decembru 1998. pripadnici SFOR uhapsili generala Radislava Galića, u Haškom tribunalu su na brzinu redigovali mesec dana ranije podignutu i "zapečaćenu" optužnicu za genocid u Srebrenici. Učinili su to tako što su debelim crnim flomasterom jednostavno precrtali imena još dvojice optuženih. Iz teksta optužnice nije bilo teško zaključiti da se radi o visokim oficirima Drinskog korpusa VRS, čije su jedinice bile angažovane u Srebreničkoj operaciji jula 1995. Po površini koja je precrtana moglo se, takođe, zaključiti da su im prezimena nešto duža od Krstićevog.

U avgustu ove godine, ubrzo pošto je general Krstić proglašen krivim za genocid u Srebrenici i osuđen na 46 godina zatvora, pripadnici SFOR su u Zvorniku uhapsili pukovnika Vidoja Blagojevića, komandanta Bratunačke brigade u sastavu Drinskog korpusa VRS. Kada je skinut "pečat" sa njegove optužnice, ispostavilo se da je on jedan od dvojice "precrtanih" na optužnici protiv Krstića.

Drugi "precrtani", kako se pokazalo, je pukovnik Vinko Pandurević, komandant Zvorničke brigade VRS u vreme srebreničkog genocida. Njegova danas "otpečaćena" optužnica je identična Krstićevoj i Blagojevićevoj. Objavljivanjem te optužnice kompletirana je "trojka" zapovednika VRS koji su po tužiocu (a u Krstićevom slučaju i po sudijama) odgovorni za srebrenički genocid. Istovremeno, kompletiran je i haški dosije najužeg vrha u štabu Zvorničke brigade iz vremena Srebrenice. Naime, u pritvoru tribunala su, već, tadašnji načelnik štaba Zvorničke brigade Dragan Obrenović, kao i njen načelnik inženjerije iz tog vremena Dragan Jokić, takođe optuženi za srebreničke zločine iz jula 1995.

Većina lokacija na kojima je u julu 1995. pogubljeno više od 7.000 muslimanskih muškaraca, zarobljenih nakon pada enklave pod zaštitom UN, nalazilo se, kako se vojničkim jezikom kaže, u "zoni odgovornosti" Zvorničke brigade VRS. Tokom suđenja generalu Krstiću bilo je dosta reči o ulozi pojedinih jedinica te brigade u masovnim pogubljenima zarobljenih muškaraca u Orahovcu, na poljoprivrednom dobru Branjevo, u Kozluku i na drugim srebreničkim stratištima.

Tela pogubljenih su, navodi se u optužnici, zakopana najpre na samim gubilištima, u masovnim grobnicama koje je sa svojim teškim mašinama kopala inženjerijska četa Zvorničke brigade. Kada su, pred kraj leta 1995. Savetu bezbednosti UN prikazani prvi vazdušni snimci srebreničkih masovnih grobnica, VRS je - navodi se u optužnice - preduzela obimnu akciju sistematskog uklanjanja tragova zločina. Masovne grobnice su otkopavane a posmrtni ostaci žrtava prebacivani na druge, nedostupne lokacije. Haški istražitelji su, u međuvremenu, otkrili i ekshumirali mnoge "sekundarne grobnice", a u pretresu štaba Zvorničke brigade je pronađena uredna dokumentacija o angažovanju teških građevinskih mašina i utrošenim tonama dizel goriva. Deo te dokumentacije prezentiran je na suđenju generalu Radislavu Krstiću, a iz nje sledi da su inženjerci Zvorničke brigade - čiji je komandant u to vreme bio pukovnik Pandurević - imali glavnu ulogu kako u kopanju primarnih masovnih grobnica, tako i u njihovim naknadnim prekopavanjima i prenošenju posmrtnih ostataka srebreničkih žrtava u takozvane sekundarne grobnice

Pored optužbe za genocid ili saučesništvo u genocidu, Pandurević se - kao i Krstić i Blagojević - u još šest tačaka optužnice tereti i za istrebljenje, ubistva, progon na političkim, rasnim ili verskim osnovama, deportaciju i prinudno preseljenje, odnosno nečovečno postupanje. Pandurević se - opet kao i Krstić i Blagojević - za te zločine tereti po oba osnova predviđena statutom Tribunala: kao pojedinačno krivično odgovoran zato što je učestvovao u njihovom planiranju, pripremaju i izvršenju, kao i po osnovu "komandne odgovornosti", to jest zato što je "znao ili imao razloga da zna" da njegovi potčinjeni vrše te zločine, a nije ih u tome sprečio niti ih zbog toga kaznio.

Mirko Klarin

Dijeljenje sadržaja