Vojska Republike Srpske - dokazuje tužilac na suđenju generalu Radislavu Krstiću - vodila urednu evidenciju o kretanju i utrošku goriva autobusa koji su muslimanske muškarce zatočene nakon pada Srebrenice vozili na gubilišta, kamiona koji su odvozili njihove leševe i građevinskih mašina koje su kopale masovne grobnice


Među tridesetak hiljada dokumenata koje su istražitelji Haškog tribunala zaplenili 1998. u pretresima više štabova Vojske Republike Srpske, pronađeno je, pored ostalog, i mnoštvo radnih naloga za korišćenje kamiona, autobusa i teških građevinskih mašina, kao i uredna evidencija o izdatim i utrošenim količinama nafte i benzina. Cenu takve pedantnosti bi, sada, mogao da plati bivši komandant Drinskog korpusa VRS, general Radislav Krstić, kojem se u Hagu sudi za zločine koji su u leto 1995. izvršeni u Srebrenici.

Pomenuti radni nalozi i evidencije utroška goriva, sami po sebi, ne bi predstavljali dokaz za tužiočevu tezu da je u Srebrenici, u julu 1995, izvršen genocid. Povezani, međutim, sa drugim zaplenjenim vojnim dokumentima kao što su naredbe ili borbeni izveštaji, zatim sa presretnutim radio-komunikacijama između štabova i jedinica VRS, kao i sa svedočenjima preživelih i vazdušnim snimcima srebreničkog područja koje je u leto i jesen 1995. bilo pod stalnom paskom američkih špijunskih letelica, ti radni nalozi i evidencije, smatra tužilaštvo, omogućavaju da se pouzdano rekonstruišu događaji koji su usledili nakon pada enklave, 11. jula 1995. Za tu je rekonstrukciju tužilaštvo zadužilo Ričarda Batlera/Richard Butler, vojno-obaveštajnog analitičara američke Armije, čije svedočenje traje već punih šest dana (27-30 jun i 17-18 jul).

Tokom njegovog svedočenja, tužilaštvo je prezentiralo više radnih naloga koji - zajedno sa ostalim dokazima - po Batleru ukazuju na planski, organizovan i koordinirani karakter masovnih pogubljenja muškaraca zatočenih nakon pada Srebrenice. Na primer: u vojnoj evidenciji o kretanju vozila je zapisano da je 15. jula 1995. jedan kamion napravio šest a drugi četiri ture na relaciji brana kod Petkovaca - Petkovci. Prema svedočenju preživelih i nalazima forenzičkih eksperata koji su istražili tu lokaciju, na toj je brani u noći 14. jula pogubljeno između 800 i 1.000 zarobljenih muslimanskih muškaraca, čija su tela sledećeg jutra utovarena na kamione i odvezena do mesta na kome su pokopani. Ili, 17. jula je registrovano da je kamion TAM 130 imao ukupno 10 vožnji na relaciji Zvornik - Pilice - Kula - Zvornik. Prema svedočenju Dražena Erdemovića, prethodnog dana je u Domu kulture u Pilici ubijeno oko 500 zatočenika, dok je prema iskazima preživelih u školi u Kuli pogubljen neutvrđen broj zarobljenih muslimanskih muškaraca.

Podjednako pedantno vođena je i evidencija o upotrebi teških građevinskih mašina - rovokopača i utovarivača. U Dnevnoj knjizi zapovesti IV inženjerijske čete Zvorničke brigade je registrovano da su 17. jula izvođeni "bagerski radovi na farmi Branjevo." Prethodnog dana je na toj farmi - prema priznanju jednog od članova streljačkog voda, Dražena Erdemovića - pogubljeno više od 1.000 zatočenih muškaraca. Sledećeg dana su, prema radnom nalogu, iz baze u Zvorniku na farmu dovezeni rovokopač i utovarivač, koji su 8 i po časova "kopali rovove." Njihova aktivnost je istog dana zabeležena na vazdušnim snimcima, na kojima se vide teške mašine i gomila još nezakopanih leševa.

Tužilaštvo, priznao je Batler, nije uspelo da dođe u posed slične dokumentacije o kretanjima vozila i utrošku goriva u septembru i oktobru 1995, kada je izvedena velika operacija uklanjanja tragova zločina, odnosno prekopavanja masovnih grobnica i premeštanja leševa na druge, teže dostupne, lokacije. Ipak, dodao je, postoje neki dokumenti koji bi se mogli dovesti u vezu sa tom operacijom. Jedan od njih je naredba generala Mladića od 14. septembra 1995. kojom se odobrava 5 tona dizela za "inženjerijske radove" u zoni Drinskog korpusa. Za raspodelu tog goriva i evidenciju o njegovom utrošku, međutim, nisu zaduženi zapovednici neke od inženjerijskih jedinica već kapetan Milorad Trbić, oficir za bezbednost Zvorničke brigade Drinskog korpusa.

Na pitanje tužioca da li je bilo moguće da general Krstić ne zna za operaciju prekopavanja grobnica i sakrivanja tragova zločina, Batler je odgovorio da ne može da zamisli kako bi zapovednik Drinskog korpusa "mogao da ne zna šta se puna dva meseca dešava u njegovoj zoni odgovornosti".

Dijeljenje sadržaja