Češki ambasador Petr Kipr na suđenju Goranu Hadžiću opisao saznanja o proterivanju i zatočavanju hrvatskih civila u istočnoj Slavoniji 1991. godine, kao i o događajima koji su prethodili ubistvu na Ovčari

Diplomata iz Češke Republike Petr Kipr/Kypr je 1991. godine u sklopu Posmatračke misije Evropske zajednice nadgledao i redovno obilazio istočni deo Hrvatske gde su počinjeni zločini koji se stavljaju na teret bivšem lideru krajinskih Srba, Goranu Hadžiću. O posetama Iloku, Lovasu, Vukovaru i drugim mestima te regije već je svedočio na suđenju oficirima JNA Mrkšiću, Šljivančaninu i Radiću. Taj transkript je danas uveden u spis Hadžićevog predmeta, a svedok je izneo dodatna sećanja od važnosti za tužiočev postupak.

Ambasador Kipr je u oktobru 1991. godine nadgledao evakuaciju meštana Iloka koja je, kaže, sprovedena po sporazumu JNA i hrvatskih vlasti. Odlazak se, opisao je, odvijao "tiho i tužno", ljudi su odlazili "ćutke i uplakani" na traktorima i u privatnom automobilima. Nešto kasnije, sa kolegama iz posmatračke misije posetio je Lovas, iako mu JNA nije garantovala bezbednost. Rečeno mu je da se tamo nalaze hrvatske paravojne grupe, ali je on zatekao samo srpske neregularne jedinice. Do kraja godine obilazio je i druga mesta, poput sela Berak gde je u decembru 1991. godine u jednoj kući pronašao 50 zatočenih Hrvata u dobi od 55 do 88 godina za koje su srpske lokalne vlasti sumnjale da podržavaju "hrvatske teroriste".

U prethodnom iskazu pred Tribunalom Kipr je detaljnije opisao da je JNA 1991. godine nastojala da u saradnji sa srpskim paravojnim jedinicama raseli što više Hrvata iz istočne Slavonije. To je činjeno artiljerijskim napadima, potom ulascima u sela gde su civili zlostavljani, zatvarani i ubijani a njihova imovina pljačkana i uništavana.

Najznačajnija operacija u kojoj je svedok učestvovao odnosi se na evakuaciju stanovnika Vukovara nakon ulaska srpskih snaga u grad u novembru 1991. godine. Nekoliko dana pre početka evakuacije 20. novembra, svedok se sastao sa oficirima JNA u Negoslavcima gde mu je komandant operativne grupe Jug Nebojša Pavković rekao da uprkos sporazumu sa hrvatskim vlastima neće biti evakuisani svi zarobljenici iz vukovarske bolnice već da će neki biti zadržani i kasnije razmenjeni.

Taj plan je ostvaren tako što su evropski posmatrači, među kojima je bio i Kipr, pod izgovorom da nije bezbedno sprečeni da uđu u bolnicu sve dok iz nje nije izvedena većina zarobljenika. Većina njih, međutim, nije razmenjena već su kasnije, u noći između 20. i 21. novembra 1991. godine, streljani na vukovarskoj Ovčari.

Odgovornost za događaje u Vukovaru ali i svim drugim mestima u istočnoj Hrvatskoj odbrana je prebacivala na JNA i odricala ulogu Hadžićevih civilnih vlasti u zločinima. Kipr je mogao samo da potvrdi da je njegov tim komunicirao isključivo sa JNA koja je to područje držala pod kontrolom. Rekao je da ne zna kakva je bila uloga civilnih vlasti, osim što se seća da je u vukovarskom "Veleprometu", gde su držani hrvatski zatočenici, komunicirao sa Srbima u civilu koji su možda bili predstavnici lokalnih vlasti.

Suđenje Goranu Hadžiću po optužnici za zločine nad nesrbima u istočnoj Slavoniji, Baranji i zapadnom Sremu nastavlja se u utorak.

Dijeljenje sadržaja