Bivši vodja srebreničke istrage haškog tužilaštva, Žan-Rene Ruez, detaljno opisao sve glavne lokacije na kojima je, u julu 1995., zarobljeno, zatočeno, pogubljeno i zakopano više od 7.000 bošnjačkih muškaraca


U prvom delu svedočenja na sudjenju trojici bivših oficira Zvorničke i Bratunačke brigade VRS, optuženih za masakr u Srebrenici, višegodišnji šef istražiteljskog tima tužilaštva, Žan-Rene/Jean-René Rene Ruez je detaljno opisao mesta zarobljavanja, zatočenja, pogubljenja i zakopavanja više od 7.000 bošnjačkih muškaraca koji su nestali izmedju 12. i 19. jula 1995.

Sudbina mnogih od njih je do danas ostala nepoznata, ali je na osnovu do sada prikupljenih dokaza iz svedočenja preživelih, forenzičkih nalaza na terenu i satelitskih snimaka ključnih lokacija na tom području, po oceni tužilaštva, stvorena prilično pouzdana slika o tome šta se dogodilo bošnjačkim muškarcima nakon što su ih zarobile snage Vojske Republike Srpske.

Koristeći mapu koju je sačinio na osnovu rezultata višegodišnje istrage, započete još krajem jula 1995., Ruez je opisivao na koji način su utvrdjena mesta okupljanja i zatočenja zarobljenih muškaraca, zatim lokacije njihovog pogubljenja, kao i mesta na kojima su žrtve prvobitno pokopane (takozvane "primarne grobnice") i gde su, kasnije, njihovi posmrtni ostaci prebačeni, kako bi se "otežalo otkrivanje tragova" počinjenih zločina (tzv. "sekundarne grobnice").

Kolonu od oko 10 hiljada muškaraca - civila i oko pet hiljada vojnika 28. divizije Armije BiH koji su posle ulaska VRS u enklavu, kroz okolne šume pokušali da se probiju do Tuzle, srpske snage su na dva mesta presrele, opkolile i zarobile nekoliko hiljada Bošnjaka.

Ruez je na mapi označio livadu kod mesta Sandići i raskrsnicu na putu Kravice - Konjević polje, kao mesta na kojima su zarobljeni Bošnjaci okupljeni a zatim odvedeni na različite lokacije gde su zatočeni. Kao mesta zatočenja, naveo je skladište u Kravici, staru školu, hangar i osnovnu školu "Vuk Karadžić" u Bratuncu, škole u Petkovcima i Ročevićima kao i Dom kulture u Pilici, koji je istovremeno označen i kao mesto pogubljenja.

Oko pet stotina Bošnjaka zatočenih u Domu kulture u Pilici je brutalno pobijeno nakon pokušaja nekih od njih da pobegnu. O tome je, podsetio je Ruez, svedočio Dražen Erdemović, bivši pripadnik 10. diverzantskog odreda koji je priznao učešće u streljanju više od hiljadu srebreničkih muškaraca na obližnoj farmi Branjevo, zbog čega je osudjen na pet godina zatvora.

Ruez je sa timom istražitelja obišao Pilicu samo nekoliko dana nakon masakra i u sali Doma kulture je na zidovima pronašao tragove ljudskog tkiva, krvi i odeće, kao i čaure od metaka i lične dokumente nekih od muškaraca koji se vode na spiskovima nestalih. Video snimak na kojem je to zabeleženo prikazan je u sudnici. Na sličan način Ruez je opisao na osnovu čega je zaključio da su mesta koja je obeležio na mapi - kao što je farma Branjevo ili brana Petkovci - doista bila mesta pogubljenja nekoliko hiljada Bošnjaka.

Poslednja grupa oznaka na mapi srebreničkih zločina, o kojima je govorio Ruez, odnosila se na lokacije masovnih grobnica iz kojih su do sada ekshumirani posmrtni ostaci oko 3.000 žrtava. Pored primarnih grobnica koje su se najčešće nalazile u blizini gubilišta, istražitelji su – poredeći satelitske snimke istog terena napravljene u razmaku od nekoliko dana ili nedelja - utvrdili da su grobnice prekopane, posmrtni ostaci žrtava izvadjeni i premeštani na više različitih lokacija koje su označili kao sekundarne grobnice.

Dokaze za svoje pretpostavke haški istražitelji su, zatim, tražili kroz forenzička istraživanja, analizu zemljišta i sadržaja otkrivenih grobnica koji su se mogli dovesti u vezu sa nalazima na drugim lokacijama. Najčešće pominjana mesta sekundarnih grobnica su Čančari i Zeleni Jadar, gde su tela žrtava iz prekopanih primarnih grobnica prema svedočenju Rueza bila preneta kako bi se "zavarali tragovi počinjenih zločina".

Žan-Rene Ruez je danas trebalo da odgovara na pitanja branilaca trojice optuženih -Vidoja Blagojevića, Dragana Jokića i Dragana Obrenovića - ali je rasprava otkazana nakon što je saopšteno da je došlo do novog senzacionalnog obrta u drugom srebreničkom sudjenju. Dragan Obrenović je, naime, danas postigao sporazum sa tužilaštvom i sutra bi trebalo da pred većem i formalno prizna krivicu za učešće u progonu civilnog stanovništva Srebrenice. Pre njega, krivicu za isto delo – kvalifikovano kao zločin protiv čovečnosti - je priznao Momir Nikolić, bivši oficir za bezbednost Bratunačke brigade VRS. (kraj)

Dijeljenje sadržaja